Thema
Ecologisch verantwoorde zoute voedselproductie in de Oosterschelde en Grevelingen
De uitdaging is hoe we de zoute voedselproductie vergroten in een kwetsbaar ecosysteem. De Oosterschelde en de Grevelingen zijn belangrijke leveranciers van zeevoedsel, met name schaal- en schelpdieren, vis en kreeften. Om een economisch rendabele bedrijfsvoering te kunnen waarborgen zoekt de sector mogelijkheden om de zoute voedselproductie te vergroten. Het probleem is dat het uitbreiden van de zilte voedselproductie op gespannen voet kan staan met andere functies als de oester- en mosselteelt, de kokkel- en kreeftenvisserij en de visvangst, recreatie- en beroepsvaart, de waterveiligheid en het recreatief gebruik van het water (kitesurfen, zeilen, duiken).
Ook de gemeente Schouwen-Duiveland en de Provincie Zeeland hebben als ambitie om de watergebonden economie (recreatie, visserij en voedselproductie) verder te versterken. De gemeente wil hiervoor samen met de belangrijkste stakeholders een visie en uitvoeringsprogramma ontwikkelen waarbij rekening wordt gehouden met alle belangen en de beschermingsstatus van de Grevelingen, Oosterschelde en Voordelta in het kader van Natura 2000.
Het Living Lab Schouwen-Duiveland onderzoekt op welke manier economisch en ecologisch gezond functionerende zeewier-, schaal- en schelpdierkweek kan worden ontwikkeld die zo min mogelijk schade of zelfs kansen creëert voor natuur, recreatie, ruimtelijke kwaliteit en waterveiligheid. Hierbij wordt tegelijkertijd rekening gehouden met de belangen van waterveiligheid, de watersport, recreatie en de beroepsvaart. Hiervoor ontwikkelt en test het Living Lab innovaties voor rendabele zoute voedselproductie met meerwaarde voor natuur, recreatie en waterveiligheid in de Oosterschelde en Grevelingen. Welke concrete onderzoeksvragen of uitdagingen hebben een duidelijk belang voor Schouwen-Duiveland en kunnen van toegevoegde waarde zijn voor het Living Lab Schouwen-Duiveland, aanvullend op de al bestaande netwerken? Het belang van de gemeente (en ook van de provincie) is het stimuleren van bedrijvigheid, aantrekken en stimuleren van innovatieve (ecologisch duurzame) ondernemers in de aquacultuur sector, zowel binnendijks als buitendijks.
Binnen het Living Lab zetten we daar twee routes voor in:
- Het verder stimuleren van innovatieve, ecologisch duurzame productiewijzen in het buitenwater van de Oosterschelde en Grevelingen. Wageningen Universiteit heeft in 2010 onderzoek verricht naar mogelijkheden voor grootschalige zeewierteelt in de Zuidwestelijke Delta. Onder begeleiding van Jouke Heringa, lector aquatische ecotechnologie is in 2018 en 2019 door studenten van de Delta Academy onderzoek gedaan naar geschikte locaties in de Oosterschelde voor zeewierteelt in de Zuidwestelijke Delta en onderzoek naar meervoudig ruimtegebruik voor zeewierteelt in combinatie met bestaande functies in de deltawateren.
- Het creëren van gunstige vestigingsvoorwaarden voor binnendijkse zoute voedsel- en grondstoffenproductie en verwerking van eindproducten
Projecten en studies
We richten ons in de periode 2020 - 2023 op de volgende projecten en studies:
- Verkennende studies van studenten van de HZ:
- Het onderzoeksresultaat van de studie van Jasper van Kints van de HR i.s.m. HZ
- Het onderzoeksresultaat van de studie van Paul Montet
- Team van studenten Master River Delta Development hebben onderzoek gedaan naar de locatievoorwaarden en condities waaronder aquacultuur toegepast kan worden in brede waterkerende landschappen, en dit gepresenteerd aan het kernteam.
- Praktijkproeven functiecombinaties hangcultuurmosselen en wierenteelt. Er lijken op basis van literatuur en gesprekken vooral mogelijkheden te zijn in combinatie van hangcultuurmosselen en zeewier (meervoudig ruimtegebruik). De HZ University of Applied Sciences gaat een vervolgonderzoek begeleiden. Start van het onderzoek is in het najaar 2020.
- Verkenning fysieke broedplaats voor aquacultuur innovaties. Verschillende bedrijven hebben zich bij de provincie gemeld die een locatie zoeken voor aquacultuur op land. Bruinisse is als concentratielocatie voor aquacultuur in de Ruimtelijke Strategie Aquacultuur benoemd. Uitdaging is wel om onderscheidend te zijn. De locatie langs de zuidkust in de nabijheid bij Bruinisse zou een “broedplaats” voor nieuwe productiewijzen kunnen worden waarbij verschillende functies zoals een experimenteerruimte voor startende ondernemers en onderzoekers, kleinschalige productiefaciliteiten voor het opschalen van bewezen technieken, nieuwe product-marktcombinaties en een belevenis- en educatiefunctie worden gecombineerd inclusief aspecten van bewustwording. De uitdaging is goed in beeld te brengen welke behoefte er is bij ondernemers en onderzoekers en welke andere faciliteiten al worden aangeboden. Een Plan van Aanpak wordt opgesteld en voor de zomer van 2020 is duidelijk of er animo en draagvlak is bij de partners: Gemeente Schouwen-Duiveland, Provincie Zeeland, Delta Platform (Vlaams - NL samenwerking), HZ University of Applied Sciences. Is er voldoende financieel budget dat kan het onderzoek starten.
Koninklijke belangstelling voor zeewierkweek
Tijdens het bezoek van Koning Willem Alexander en koningin Maxima in oktober 2018, mocht student Jasper van Kint zijn stageonderzoek naar potentiële locaties voor zeewier toelichten. Beiden toonden veel belangstelling.
