In het Living Lab Schouwen-Duiveland wordt gewerkt aan het toekomstbestendiger maken van het landelijk gebied en de landbouw. Dat is een gezamenlijke inspanning van de partners in het innovatienetwerk van het living lab. De samenwerking is onderwerp van dit artikel. Hoe organiseer je dat het werkt, ook als het soms schuurt en hoe kom je verder? In gesprek met Kitty Henderson, projectleider vanuit gemeente Schouwen-Duiveland, gaan we hierop in.
Kennis delen, schakelen en aansluiting houden
Voor een toekomstbestendig en vitaal platteland is de zoetwaterbeschikbaarheid op Schouwen-Duiveland cruciaal. Met experts, kennisinstituten, onderwijsinstellingen, de verschillende overheden plus Agrarisch Schouwen-Duiveland trekken we samen op. Hoe organiseer je de samenwerking? Kitty zegt: “Naast het maken van afspraken en zorgen voor structuur (het kernteam living lab werd daarvoor opgezet) is het nodig dat je elkaar ontmoet, kennis deelt en elkaar aangehaakt houdt. In een living lab is schakelen naar verschillende niveaus belangrijk, want samenwerken werkt als er voor alle partijen een meerwaarde is. Daarvoor moet je in gesprek blijven over wat de ander belangrijk vindt en de belangen goed wegen. Verder zien we dat bij gebieds- en praktijkgericht werken met ondernemers, gebiedspartners, overheden, experts en studenten er resultaten moeten zijn om voortgang te boeken. De kleine stappen in vernieuwing zijn voor de één een prima tempo, maar voor de ander gaat het niet snel genoeg.”
Halen en brengen
Wat vraagt het van mensen en organisaties om zo samen te werken en dit goed te doen? “Beseffen dat het halen en brengen is, twee stappen vooruit en een stap achteruit. Bij het vinden van innovatieve oplossingen zijn er veel hobbels; beleidsmatig, financieel, soms technisch in verband met vergunningen. Niet iedereen wil of kan voorop lopen. Het is wel nodig je daar gezamenlijk op te richten en te beseffen wat je daar als partner, als organisatie aan kunt bijdragen. Naast het eigen doel, gaat het ook om de doelen van anderen.” Je hebt elkaar nodig om verder te komen en het helpt als overheden gezamenlijk nieuwe oplossingen mogelijk willen maken. Het living lab heeft een losse samenwerkingsvorm en de overheden hebben hun eigen bevoegdheden. Hierdoor hoeft niet veel uit handen te worden gegeven, maar om resultaat te bereiken ben je wel afhankelijk van anderen en daar moet je je wel bewust van zijn. “Het vraagt méér dan het reguliere werk. We zijn dit samen aangegaan en je hebt elkaar juist harder nodig als het schuurt dan wanneer het allemaal goed gaat.”
Samen verder vooruit komen
De gezamenlijke projecten hebben Schouwen-Duiveland veel gebracht. “We zagen kansen om samen problemen aan te pakken en als proeftuin studenten van MBO, HBO en WO een plek te bieden voor het doen van onderzoek. Doordat de samenwerking bestaat uit overheden, ondernemers en onderwijs- en kennispartners kunnen we gebruik maken van meerdere subsidie- en financieringsmogelijkheden. Zo krijgen we ook kansen om verder te komen via de projecten van onze partners.”
Een living lab is continu in beweging en tussentijds wordt bijgestuurd om verder vooruit te komen. Het levert echt wat op te werken met lerende evaluaties over de verschillende samenwerkingen (gebiedsgericht in de fieldlabs en samenwerking tussen de overheden). In dit kader merkt Kitty op: “We worden gewezen op blinde vlekken, aandachtsgebieden en krijgen advies. Het besef groeit dat we met alleen de focus op inhoudelijke en technische innovatie niet verder komen. Het vraagt ook aanpassing van beleid en regels, van organisaties en van huidige rollen en verantwoordelijkheden. In een pilot of experiment kan er soms wat meer en zijn uitzonderingen mogelijk. Maar wil je het regulier beleid maken dan geldt het voor iedereen en volgt een uitgebreidere afweging tussen regels gericht op beschermen van bestaande waarden en regels die gericht zijn op nieuwe waarden. Uit de experimentele fase komen en oplossingen regulier toepasbaar maken, dat vraagt meer van de overheden. Ook zijn er concrete transitievraagstukken, bijvoorbeeld is het toereikend het bestaande watersysteem te optimaliseren of zijn er ingrijpendere maatregelen nodig, hoever kijken we vooruit en wat moeten we nu dan doen?” Hierover gaan we in gesprek en we bespreken wat er nodig is om het living lab te kunnen voortzetten en met elkaar een programma voor de komende jaren op te stellen.
Dit project is een onderdeel van de Broedplaats Zoet Water Schouwen-Duiveland. Het is mogelijk gemaakt met steun van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland Zuidwestelijke Delta (IBP-VP-ZWD) en subsidie van provincie Zeeland.
