De taskforce governance draagt binnen het living lab met verschillende adviezen en activiteiten bij aan meer inzicht en handvatten voor het voortzetten van de beweging. Want het Living Lab Schouwen-Duiveland gaat door, al nadert eind maart de einddatum voor het IBP Vitaal Platteland Zuidwestelijke Delta waaronder de projecten van de broedplaats zoet water vallen. Het recent verschenen advies ‘De beweging voortzetten’ is onderwerp van dit artikel.
In de zomer van 2024 dachten vier wetenschappelijke experts mee met het Living Lab Schouwen-Duiveland over: hoe kan de beweging zoals ingezet door het living lab worden voortgezet? De memo over het expertadvies is ook te downloaden uit de digitale bibliotheek.
Gezamenlijke inzet en netwerksamenwerking
Vier experts Heleen Vreugdenhil (Deltares en TU Delft), Bas Breman (WUR), Roel van Raak (Drift) en Mike Duijn (Erasmus Universiteit Rotterdam) en een groep van interne betrokkenen gingen met elkaar gesprek.
Centraal staan de vragen: wat is van belang voor het voortzetten van het netwerk, het onderzoek, de praktijkproeven en andere activiteiten van het Living lab Schouwen-Duiveland? Want het werken aan meer zoet water in een veranderend klimaat is nog niet klaar. Samen meer en robuuste zoetwateroplossingen in de praktijk realiseren, vraagt om door te gaan met de netwerksamenwerking. Met focus op een gezamenlijke inzet op onderzoek, nieuwe en vervolgprojecten en blijvende kennisdeling rondom bodem en water. Maar hoe doe je dat en waarop moet je letten?
Enkele interessante inzichten die de experts inbrengen:
1. Opschaling gaat over meer dan vaak in eerste instantie wordt gedacht.
- Opschaling gaat niet alleen over het herhalen van een innovatie op een andere plek, wetenschappelijk ‘scaling out’ genoemd;
- Het gaat ook over institutionele verandering (‘scaling up’). Aanpassing en verandering in wet- en regelgeving, arrangementen en structuren om het functioneren van het economische systeem te verbeteren;
- En over verandering van waarden en praktijken (‘scaling deep’) aanpassing van praktijken, en normen en waarden, waarbij een nieuw normaal ontstaat dat nodig is voor de innovaties.
2. De komende jaren wordt de thematiek van het living lab alleen maar relevanter, omdat de problematiek van ‘te weinig’ en ‘te veel’ water toeneemt. Waardoor de urgentie groter wordt. Het is daarom van belang de beweging voort te zetten!
3. Verken of de volgende fase van het living lab kan worden voortgezet met de onderdelen:
- Een denk lab met o.a. scenario’s, toekomstgesprekken, kennis borgen en verspreiden.
- Een doe lab met projecten, jonge boeren, nieuwe innovaties.
- Een institutioneel lab met beleidsverandering, experimenten en regelgeving.
Door de combinatie van deze ‘labs’ is er plaats voor zowel het voortzetten van de innovaties op meer plekken op Schouwen-Duiveland (‘scaling out’), als voor nieuwe innovaties. En is er plaats zowel voor experimenteren met technische maatregelen als met institutionele aanpassingen (‘scaling up').
- De realisatie van deze beweging, zowel technisch als in de samenwerking, vraagt veel tijd om dat voor elkaar te krijgen. Deze tijd moet ook gegund worden.
- Dé kracht van het living lab is de lokale identiteit en intrinsieke motivatie. Blijf dit centraal stellen en koesteren.
In gesprek zijn met elkaar en de waardevolle inbreng van de experts helpen ons vooruit. Daarom nogmaals dank aan de experts Heleen Vreugdenhil, Bas Breman, Roel van Raak, Mike Duijn voor hun bijdragen en adviezen.
Dit project is een onderdeel van de Broedplaats Zoet Water Schouwen-Duiveland. Het is mogelijk gemaakt met steun van het Interbestuurlijk Programma Vitaal Platteland Zuidwestelijke Delta (IBP-VP-ZWD) en subsidie van provincie Zeeland.
