De Kennis Community Oosterschelde (KCO) brengt in het project Klimaat Adaptieve Waterkerende Landschappen (2021-2023), bewoners, gebruikers en gebiedseigenaren aan de randen van de Oosterschelde in gebiedscoalities samen. De opbrengsten van dit project zijn vastgelegd in zogenaamde bouwstenen, zij vormen de basis voor vervolgstappen. Tijdens het bestuurlijk overleg op 20 maart 2024 zijn deze samen met een aanpak voor het vervolg gepresenteerd. Deze aanpak is bestuurlijk goed ontvangen.
Maak het tastbaar, zet de inhoud centraal
Als KCO willen we aan de slag met het demonsteren van innovaties en het ontwikkelen van vernieuwende antwoorden voor de zeespiegelstijging en klimaatverandering in relatie tot de Oosterschelde. Dat doen we door vertrouwen te geven aan het gezamenlijke proces, praktisch te ontzorgen en behapbare stappen met elkaar te begeleiden. Deze samenwerking is leerzaam; we leren en ervaren wat werkt en hoe we verder kunnen gaan.
We werken aan aansprekende projecten, als onderdeel en voorbeeld van de ‘hink-stap-spong’-visie van de Zuidwestelijke Delta. Tijd en middelen zijn beperkt, prioriteit is gesteld bij het realiseren van drie bouwstenen:
- Innovatiezone De Levende Dijk Ouwerkerk
- Behoud Slikken van Viane, naar een adaptatie strategie op landschapsschaal
- Proeftuin Zeewaarts.
Met de in dit voorjaar toegekende financiering voor Innovatiezone De Levende Dijk en Slikken van Viane is de uitwerking van deze projecten van start gegaan. Einddatum is december 2025. Hieronder lees je meer over de inhoud van deze projecten.
Het uitwerken van het idee voor de Proeftuin Zeewaarts wacht nog op groen licht voor de financiering.
Behoud Slikken van Viane
Doel van het project is het ontwikkelen van een adaptatiestrategie op landschapsschaal waarbij combinaties van erosieremmende maatregelen worden ingezet. Deze aanpak is nog niet eerder uitgevoerd en kan daardoor een bijdrage leveren aan de middel- en lange termijnstrategie voor behoud van rijke slikken, schorren en platen. Waar getijdennatuur eenmaal verdwijnt is herstel erg moeilijk. Het project is daarmee een eerste ‘hink’ richting een meer grootschalige aanpak die in de Zuidwestelijke Delta verder kan worden meegenomen.
We zien de slikken en schoren van Viane niet als een losse puzzel, maar als onderdeel van een gebied, het landschap tussen Zierikzee, Ouwerkerk en Bruinisse. Niet alleen in fysieke zin, maar ook als onderdeel van een gemeenschap van bewoners en bezoekers. Zij worden geïnformeerd en uitgenodigd inbreng te leveren om zo tot een beter plan te komen en een beweging te starten van ambassadeurs van de Slikken met als doelen:
- Bewustwording: vergroten van kennis en ervaringen over dit gebied, zorgen voor meer bewustzijn, meer besef over wat er leeft, hoe het functioneert en zich in de tijd heeft ontwikkeld.
- Betrokkenheid: versterken van participatie, meer meedoen, meer nieuwsgierigheid en activiteit. Vriend worden van de Slikken, tijd vrij willen maken en erover willen vertellen.
- Bescherming: het beschermen en samen werken aan verbetering van het gebied.
Dit project wordt gefinancierd door Rijkswaterstaat Zee & Delta en de Provincie Zeeland. Het is een samenwerking met het NIOZ, Wageningen Marine Research en Deltares.
Weten hoe het gebied met de Slikken van Viane eruit ziet? Kijk hier.
Innovatiezone De Levende Dijk Ouwerkerk
Het project richt zich op inpassen en beproeven van natuur inclusieve dijkconcepten in de kustzone van Ouwerkerk langs de Oosterschelde. Deze aanpak is nog niet eerder uitgevoerd langs de Oosterschelde en kan een bijdrage leveren aan de middel- en lange termijnstrategie voor dijkversterkingsopgaven. Het project is daarmee een eerste ‘stap’ richting een meer grootschalige aanpak voor de Oosterschelde en de Zuidwestelijke Delta.
Door effecten van klimaatverandering als hogere temperaturen die langer aanhouden en perioden van droogte neemt de urgentie voor het ondersteunen en versterken van dijkveiligheid en biodiversiteit toe. Kleinschalige oplossingen voor veilige en levensvatbare dijken worden in de praktijk getest. Een dijk bestaat uit meerdere dijkelementen en zones: de dijkhelling, een fietspad, de dijkbeschoeiing met stenen en de voet van de dijk die overgaat in de vooroever met water. We gaan aan de slag met aanpakken die doelen als waterveiligheid, golfbreking en meer biodiversiteit op de dijken dichterbij brengen.
Door verschillende maatregelen en ingrepen, oftewel wat je wel of niet doet, hoe je dat doet én wanneer, aan te passen en synchroon te laten lopen aan de levenscycli van het ecosysteem (flora en fauna) kunnen we relatief eenvoudig en kostentechnisch haalbaar meer bereiken op gebied van veiligheid en natuur.
Dit project wordt gefinancierd door Waterschap Scheldestromen, Waterschap Hollandse Delta, Waterschap Brabantse Delta, Rijkswaterstaat Zee & Delta, National Park Oosterschelde, Provincie Zeeland, Nederlands Onderwatersport Bond, Watersnoodmuseum en Gemeente Schouwen-Duiveland.
De locatie van de getijdenpoelen op de foto vind je hier.
Nieuws over de vervolgprojecten op Waterkerende Landschappen, Behoud Slikken van Viane en Innovatiezone De Levende Dijk Ouwerkerk en straks ook Proeftuin Zeewaarts, lees je op de websites van de Kennis Community Oosterschelde en het Living Lab Schouwen-Duiveland.
Klimaatverandering, droogte en verzilting op Schouwen-Duiveland zijn gemene delers voor het Living Lab Schouwen-Duiveland en voor dit initiatief. Voor een vitale en klimaatrobuuste toekomst is kennisdelen en samenwerken in gezamenlijk projecten die bijdragen aan oplossingen voor de veranderende omstandigheden cruciaal.
